Mirziyoyev muddatidan ilgari prezidentlik saylovini e’lon qildi: beshta partiyadan ikkitasi uning nomzodini ko‘rsatdi.
9 iyulda – prezidentlik saylovi
Haftaning asosiy yangiliklari dushanba kuni prezident Shavkat Mirziyoyev o‘tkazgan yig‘ilishdan boshlandi. Davlat rahbari konstitutsiyaviy referendum yakunlari haqida ma’ruza qilib, nutqining yakunida muddatidan ilgari prezidentlik saylovi o‘tkazilishini e’lon qildi. Saylov 2 oydan keyinga – 9 iyul kuniga belgilandi.
Shavkat Mirziyoyev qolgan uch yarim yillik prezidentlik muddatidan o‘z tashabbusi bilan voz kechayotgani haqida gapirib, buni – konstitutsiya isloh qilingani, xalq davlatdan muhim o‘zgarishlarni kutayotgani va boshqa sabablar bilan izohladi.
“Asosiy qonunimizda xalq – davlat hokimiyatining birdan bir manbai, deb bejiz yozilmagan. Shu nuqtayi nazardan, yangilangan davlat hokimiyati tizimida xalqimiz, yana bir bor aytaman, faqat xalqimiz o‘zi ishongan rahbarga mandat berishi maqsadga muvofiq. O‘ylaymanki, bugungi mavjud sharoitda bu eng to‘g‘ri va adolatli qaror bo‘ladi”, – dedi prezident.
Davlat rahbarining muddatidan ilgari prezidentlik saylovini tayinlash vakolati borligi yangi konstitutsiyaga kiritilgan edi. Buning tartibi qanaqa bo‘lishini Saylov kodeksiga kiritish jarayoni favqulodda tez bo‘lib ketdi. Tegishli qonunni 2 may kuni deputatlar qabul qildi, 4 may kuni senatorlar ma’qulladi, 6 mayda esa hujjatni prezident imzoladi. Qonunga ko‘ra, prezident muddatidan ilgari saylov o‘tkazishni tayinlasa, saylov 2 oy ichida o‘tkazilishi kerak. Shunga muvofiq, 8 maydagi farmon bilan, siyosiy tadbir 9 iyulga belgilandi.
Markaziy saylov komissiyasi saylov kampaniyasini ochiq deb e’lon qilishi ortidan, siyosiy partiyalar birin-ketin o‘z nomzodlarini ochiqlay boshladi. Parlamentda eng ko‘p o‘ringa ega ikki partiya – O‘zLiDeP va Milliy tiklanish partiyalari amaldagi prezident Shavkat Mirziyoyev nomzodini ilgari surishini e’lon qildi. Davlat rahbarining o‘zi prezidentlikka nomzodini qo‘yishi borasida hozircha munosabat bildirmadi.
Prezidentlik saylovida bir nomzodni bir nechta partiya ilgari surishi O‘zbekiston tarixida avval ham bo‘lgan. “Tarixiy kartochka” kanalining yozishicha, 2000 yilgi prezident saylovida birdaniga uchta – “Vatan taraqqiyoti”, “Fidokorlar” va “Adolat” partiyalari prezidentlikka Islom Karimov nomzodini ko‘rsatgan. Lekin shundan buyon har bitta partiya alohida nomzodiga ega bo‘lib kelayotgan edi.
Xalq demokratik partiyasidan Ulug‘bek Inoyatov nomzod bo‘ladi. U 2013-2018 yillarda xalq ta’limi vaziri bo‘lgan, 2019 yildan beri so‘lchilar partiyasini boshqarib kelyapti. Prezidentlikka o‘z raisini nomzod qilayotgan yana bir partiya – O‘zbekiston Ekologik partiyasi. Abdushukur Hamzayev partiya raisligiga o‘tgan yili saylangan, undan avval uzoq yillar qishloq va o‘rmon xo‘jaligi sohalarida ishlagan. “Adolat” partiyasi esa uch yildan buyon Oliy sud raisining birinchi o‘rinbosari lavozimida ishlab kelayotgan Robaxon Mahmudovani qo‘llab-quvvatlayapti. Partiyaning amaldagi raisi Bahrom Abduhalimov tanlanmaganiga u 2021 yilgi prezident saylovida eng oxirgi 5-o‘rinni olgani sabab bo‘lgandir, ehtimol.
